Uszkodzenia tłoków

Na całkowite zużycie oleju składa się głównie zużycie oleju (spalanego w komorze spalania) i ubytek oleju (nieszczelności). Tę część oleju, która dostaje się przez pierścienie tłokowe i ściankę cylindra do komory spalania i ulega tam spaleniu, można dzisiaj pominąć. Dzięki ciągłemu ulepszaniu części silników, materiałów i procesów produkcyjnych ulega redukcji zużycie cylindrów, tłoków i pierścieni tłokowych, a więc także zużycie oleju. Dowodzą tego coraz wyższe przebiegi i malejąca ilość uszkodzeń mechanizmu korbowego.Spalania oleju w komorze spalania nie da się jednak uniknąć całkowicie, można je tylko zminimalizować: elementy współpracujące, czyli tłoki, pierścienie tłokowe i gładź cylindra, wymagają ciągłego smarowania. W czasie spalania film olejowy na ściance cylindra jest narażony na działanie wysokich temperatur spalania. W zależności od mocy i obciążenia silnika, jakości oleju silnikowego i temperatury wyparowuje i spala się tutaj pewna ilość oleju silnikowego. Powodem przyspieszonego zużycia tłoków, pierścieni tłokowych i cylindrów, a wskutek niego nadmiernego zużycia oleju, nie są przeważnie same te części. Prawie zawsze zużycie części spowodowane jest działaniem jakiegoś czynnika zewnętrznego: zakłócenia spalania wskutek błędów układu sterowania składem mieszanki, zanieczyszczenia dostające się z zewnątrz do silnika, niedostateczne chłodzenie silnika, zbyt mała ilość oleju, zła jakość oleju i błędy montażu. Szczegółowe opisy uszkodzeń dotyczących tłoków i cylindrów znajdują się na następnych stronach.

Ciała obce w obiegu oleju powodują wyżłobienia tłoków i pierścieni tłokowych, matowy obraz zużycia na trzonku i ślady tarcia na bokach pierścieni (Rys. 4 i 5). Zużyte na bieżniach i bokach pierścienie tłokowe nie uszczelniają już dostatecznie cylindra i nie zapobiegają wnikaniu oleju do komory spalania. Jednocześnie spaliny przepływające przez tłok zwiększają ciśnienie w skrzyni korbowej. Możliwy skutek: wycieki oleju z radialnych pierścieni uszczelniających wałów, uszczelek trzonków tłoków i innych uszczelnień. Ślady tarcia na pierścieniach tłokowych powstają, jeżeli w rowku pierścienia nagromadziły się cząsteczki zanieczyszczeń. Obracający się pierścień tłokowy ciągle natrafia w rowku na twarde cząsteczki zanieczyszczeń, które pozostawiają charakterystyczne ślady tarcia.

• Powodujące efekt cierny zanieczyszczenia, które wskutek niedostatecznej filtracji dostają się z zasysanym powietrzem do silnika, np. w przypadku:
  • braku, uszkodzenia, deformacji i nieprawidłowej konserwacji filtrów powietrza,
  • nieszczelności układu ssania, np. zdeformowane kołnierze, brakujące uszczelki czy uszkodzone albo porowate węże.
• Zanieczyszczenia, które pozostały po remoncie silnika. Części silnika czyści się często przy remoncie piaskiem lub perełkami szklanymi w celu oczyszczenia powierzchni z osadów i pozostałości produktów spalania. Jeżeli materiał użyty do piaskowania nie zostanie prawidłowo usunięty z materiału, może się uwolnić w trakcie eksploatacji silnika i spowodować nadmierne zużycie cierne. Zdjęcia mikroskopowe na Rys. 6 i 7 pokazują uszkodzenie przez zanieczyszczenia w spolaryzowanym oświetleniu. Widać na nich wyraźnie odłamki perełek szklanych, a nawet całe takie perełki.
• Cząsteczki ścieru powstające podczas docierania silnika i w razie zbyt późnej wymiany oleju ponownie wnikają przez obieg oleju do elementów współpracujących, gdzie powodują uszkodzenia. Uszkodzeniom ulegają przy tym szczególnie ostre, zgarniające olej krawędzie pierścieni tłokowych.